Jak sobie radzić, kiedy nadmiarowe zakupy przejęły kontrolę nad twoim zachowaniem?
![Zmartwiona osoba przegląda długi wyciąg z karty kredytowej](/_next/image?url=https%3A%2F%2F116sos.multisite.lab.nob.pib.nask.pl%2Fwp-content%2Fuploads%2Fsites%2F2%2F2022%2F11%2FGrafika-15-min.png&w=3840&q=75)
Z tego artykułu dowiesz się:
- jak ograniczyć zakupy i lepiej kontrolować wydatki,
- co możesz zrobić, jeśli niepokoi Cię Twoje funkcjonowanie związane z zakupami.
Jeśli czytasz ten artykuł, domyślam się, że zakupy i kontrolowanie zachowań wokół zakupów i konsumpcjonizmu stanowią dla Ciebie pewne wyzwanie.
Praktyczne rozwiązania
Na początek polecam kilka rozwiązań pomagających ograniczyć i kontrolować zakupy/wydatki:
- nie noś przy sobie kart kredytowych i rób zakupy, płacąc gotówką,
- planuj posiłki, sprawdzaj, co już posiadasz i rób listy niezbędnych zakupów i kupuj tylko to co jest na liście,
- układaj listę zakupów pod kątem tego, co jest najbardziej potrzebne i rezygnuj z rzeczy mniej ważnych,
- wychodząc na zakupy, zabierz ze sobą zaplanowaną i określoną ilość pieniędzy,
- nie chodź na zakupy sam (dotyczy to także zakupów on-line), a na zakupy wybieraj się wyłącznie w towarzystwie osób, które nie mają problemu z nadmiarowymi zakupami, stawianiem granic sobie i innym czy też odmawianiem,
- kiedy pojawi się trudna do odrzucenia myśl o zakupach – medytuj, pobiegaj, wyjdź na spacer, ale w towarzystwie, i omów swój problem,
- unikaj wszelkich promocji i wyprzedaży, wizyt w centrach handlowych lub będąc w sklepie nie wchodź do strefy promocji (kosze ekspozycyjne z tzw. z ofertą „tylko teraz, tylko w tym tygodniu”),
- nie oglądaj kanałów TV reklamujących różne produkty, nie czytaj mailingów, kont w SM których celem jest promocja, sprzedaż, porównywanie, pokazywanie trendów, referencji typu “produkty, które polecam z …”,
- zaplanuj gratyfikację i doświadczanie, docenienie swojego zaangażowania oraz wysiłku w sposób inny niż zakupy – kino, spacer, dzień wolny, spotkanie z życzliwymi osobami,
- zaplanuj wolny czas, żeby nie było w nim miejsca na wizyty w centrach handlowych, na porównywanie i rozmowy o doświadczeniach zakupowych czy okazjach,
- zwróć uwagę na inne problemowe swoje zachowania kompulsywne – picie alkoholu, utrzymywanie szkodliwych relacji, regulowanie emocji poprzez słodycze czy jedzenie (nadmiarowe lub mniejsze niż zalecenia),
- zaplanuj sobie dzień, by znalazł się w nim czas na odpoczynek i zadbanie o swoje potrzeby,
- nie dokonuj zakupów pod wpływem emocji, dotyczy to zarówno obniżonego nastroju, jak i ekscytacji i dokonywania zakupów w ramach tzw. „nagrody”,
- nie dokonuj zakupów, będąc pod wpływem substancji psychoaktywnych – np. po piciu alkoholu, nie sięgaj po urządzenia mobilne, kiedy nie możesz zasnąć lub spać – sięgnij po książkę, medytację, spacer,
- zaplanuj i zarządzaj swoimi finansami, prowadź budżet i zaplanuj sobie obszar swoich “oszczędności i inwestycji”.
Dodatkowo, jednym z obszarów, które powinieneś/powinnaś wziąć pod uwagę, jest sprawdzenie swojego myślenia o zakupach, np. czy daje Tobie iluzoryczne podniesienie poczucia własnej wartości, a może poczucie kontroli? Czy daje poczucie bagatelizowania problemu zakupów czy konsekwencji nadmiernych zakupów? Czy skupisz się na iluzji korzyści z kupowania? A może masz poczucie bycia ofiarą bliskich, którzy zwracają uwagę na Twoje nadmierne wydatki?
Co dalej?
Jeśli niepokoi Cię funkcjonowanie związane z zakupami Twoimi lub bliskiej Ci osoby, to:
- Jeśli wynik Cię zaskoczył, a przede wszystkim wzbudza Twój niepokój – umów się na konsultację do specjalisty terapii uzależnień.
- Zajrzyj jeszcze do kwestionariusza 30 pytań dotyczących niepokojących zachowań wokół zakupów. Pozwoli Ci ona spojrzeć na swoje zachowania z innej niż dotychczas znanej Ci perspektywy. To lista pomocnych i wspierających Ciebie pytań, a nie pytań wspierających Twoje niezdrowe zachowania.
- Warto pamiętać, że test nie jest narzędziem diagnostycznym i nie wolno na podstawie wyników wyrokować o diagnozie. Żadne samobadanie nie zastąpi wizyty u specjalisty terapii uzależnień.