Jak sobie radzić, kiedy nadmiarowe zakupy przejęły kontrolę nad twoim zachowaniem?

Jeśli czytasz ten artykuł, domyślam się, że zakupy i kontrolowanie zachowań wokół zakupów i konsumpcjonizmu stanowią dla Ciebie pewne wyzwanie. 

Praktyczne rozwiązania

Na początek polecam kilka rozwiązań pomagających ograniczyć i kontrolować zakupy/wydatki:

1. nie noś przy sobie kart kredytowych i rób zakupy, płacąc gotówką,
2. planuj posiłki, sprawdzaj, co już posiadasz i rób listy niezbędnych zakupów i kupuj tylko to co jest na liście,
3. układaj listę zakupów pod kątem tego, co jest najbardziej potrzebne i rezygnuj z  rzeczy mniej ważnych,
4. wychodząc na zakupy, zabierz ze sobą zaplanowaną i określoną ilość pieniędzy,
5. nie chodź na zakupy sam (dotyczy to także zakupów on-line), a na zakupy wybieraj się wyłącznie w towarzystwie osób, które nie mają problemu z nadmiarowymi zakupami, stawianiem granic sobie i innym czy też odmawianiem,
6. kiedy pojawi się trudna do odrzucenia myśl o zakupach – medytuj, pobiegaj, wyjdź na spacer, ale w towarzystwie, i omów swój problem,
7. unikaj wszelkich promocji i wyprzedaży, wizyt w centrach handlowych lub będąc w sklepie nie wchodź do strefy promocji (kosze ekspozycyjne z tzw. z ofertą „tylko teraz, tylko w tym tygodniu”),
8. nie oglądaj kanałów TV reklamujących różne produkty, nie czytaj mailingów, kont w SM których celem jest promocja, sprzedaż, porównywanie, pokazywanie trendów, referencji typu “produkty, które polecam z …”,
9. zaplanuj gratyfikację i doświadczanie, docenienie swojego zaangażowania oraz wysiłku w sposób inny niż zakupy – kino, spacer, dzień wolny, spotkanie z życzliwymi osobami,
10. zaplanuj wolny czas, żeby nie było w nim miejsca na wizyty w centrach handlowych, na porównywanie i rozmowy o doświadczeniach zakupowych czy okazjach,
11. zwróć uwagę na inne problemowe swoje zachowania kompulsywne – picie alkoholu, utrzymywanie szkodliwych relacji, regulowanie emocji poprzez słodycze czy jedzenie (nadmiarowe lub mniejsze niż zalecenia),
12. zaplanuj sobie dzień, by znalazł się w nim czas na odpoczynek i zadbanie o swoje potrzeby,
13. nie dokonuj zakupów pod wpływem emocji, dotyczy to zarówno obniżonego nastroju, jak i ekscytacji i dokonywania zakupów w ramach tzw. „nagrody”,
14. nie dokonuj zakupów, będąc pod wpływem substancji psychoaktywnych – np. po piciu alkoholu, nie sięgaj po urządzenia mobilne, kiedy nie możesz zasnąć lub spać – sięgnij po książkę, medytację, spacer,
15. zaplanuj i zarządzaj swoimi finansami, prowadź budżet i zaplanuj sobie obszar swoich “oszczędności i inwestycji”.

Dodatkowo, jednym z obszarów, które powinieneś/powinnaś wziąć pod uwagę, jest sprawdzenie swojego myślenia o zakupach, np. czy daje Tobie iluzoryczne podniesienie poczucia własnej wartości, a może poczucie kontroli? Czy daje poczucie bagatelizowania problemu zakupów czy konsekwencji nadmiernych zakupów? Czy skupisz się na iluzji korzyści z kupowania? A może masz poczucie bycia ofiarą bliskich, którzy zwracają uwagę na Twoje nadmierne wydatki?

Co dalej?

Jeśli niepokoi Cię funkcjonowanie związane z zakupami Twoimi lub bliskiej Ci osoby, to:

1. Jeśli wynik Cię zaskoczył, a przede wszystkim wzbudza Twój  niepokój – umów się  na konsultację do specjalisty terapii uzależnień.
2. Zajrzyj jeszcze do kwestionariusza 30 pytań dotyczących niepokojących zachowań wokół zakupów. Pozwoli Ci ona spojrzeć na swoje zachowania z innej niż dotychczas znanej Ci perspektywy. To lista pomocnych i wspierających Ciebie pytań, a nie pytań wspierających Twoje niezdrowe zachowania.
3. Warto pamiętać, że test nie jest narzędziem diagnostycznym i nie wolno na podstawie wyników  wyrokować o diagnozie. Żadne samobadanie nie zastąpi wizyty u specjalisty terapii uzależnień.