Policyjny nakaz opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i zakaz zbliżania się do niego (część 2)

Czas obowiązywania nakazu lub zakazu

Wprowadzony na mocy Ustawy z dnia 30 kwietnia 2020 r. o zmianie Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 956), do Ustawy o Policji (Dz.U. 1990 Nr 30 poz. 179) art. 15aa, pozwalający na wydanie funkcjonariuszom policji wobec osoby stosującej przemoc w rodzinie, stwarzającej zagrożenie dla życia lub zdrowia osoby dotkniętej tą przemocą, nakazu natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia, zwanego „nakazem”, lub zakazu zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia, zwanego „zakazem”, obowiązuje przez okres 14 dni od dnia jego wydania. Po upływie tego terminu traci moc.

Nakaz lub zakaz tracą również moc, w przypadku gdy osoba stosująca przemoc w rodzinie, wobec której wydano nakaz lub zakaz, została zatrzymana w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa, a następnie zastosowano wobec niej na podstawie przepisów kodeksu postępowania karnego, środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania lub wydano wobec niej nakaz okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym.

Przedłużenie obowiązywania nakazu lub zakazu

Osoba dotknięta przemocą, która po okresie 14 dni, czyli okresie obowiązywania nakazu lub zakazu, obawia się powrotu osoby stosującej przemoc do wspólnie zajmowanego mieszkania, może wystąpić do sądu, o jego przedłużenie. Zgodnie z brzmieniem art. 7552§ 1 Ustawy kodeks postępowania cywilnego z dnia 17 listopada 1964 r. (Dz. U. 1964 nr 43 poz. 296):

„W sprawach o zobowiązanie osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazanie zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia sąd może udzielić zabezpieczenia również przez przedłużenie obowiązywania nakazu lub zakazu, o których mowa w art. 15aa ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, lub art. 18a ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych”.

Podmiotem uprawnionym do złożenia wniosku o przedłużenie stosowania nakazu lub zakazu jest osoba dotknięta przemocą. Sądem właściwym do rozpoznania takiego wniosku, jest sąd rejonowy wydział cywilny, właściwy ze względu na miejsce jej zamieszkania osoby dotkniętej przemocą, a w razie braku miejsca zamieszkania – sąd miejsca jej pobytu.

Wniosek o zobowiązanie osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazanie zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia może zostać wniesiony na formularzu, którego wzór określa Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 listopada 2020 r. (Dz. U. z 2020 r. poz. 2106). Formularze takich wniosków dostępne są w budynkach sądów rejonowych i okręgowych, w Internecie pod adresami www.ms.gov.pl i www.funduszsprawiedliwosci.gov.pl oraz na stronach internetowych sądów rejonowych, sądów okręgowych i sądów apelacyjnych. Złożenie wniosku na formularzu nie jest jednak obligatoryjne. Wniosek może być sporządzony w formie pisma procesowego.

Osoba składająca wniosek o przedłużenie policyjnego nakazu lub zakazu jest zwolniona od uiszczenia kosztów sądowych, co oznacza, że nie ponosi żadnych z tym kosztów.

Wniosek o udzielenie zabezpieczenia poprzez przedłużenie czasu obowiązywania policyjnego nakazu opuszczenia lokalu podlega rozpoznaniu przez sąd bezzwłocznie, nie później jednak niż w terminie trzech dni od dnia jego wpływu.

Przepisy dotyczące nakazu lub zakazu stosowane na podstawie art. 15aa Ustawy o Policji, stosuje się do każdego lokalu służącego zaspokajaniu bieżących potrzeb mieszkaniowych, co oznacza, że dla ich zastosowania nie ma znaczenia to, jaki tytuł prawny do niego posiada osoba stosująca przemoc lub osoba dotknięta przemocą. Nakaz lub zakaz mogą więc zostać zastosowane wobec osoby stosującej przemoc, która jest jedynym właścicielem mieszkania.

O przedłużeniu nakazu lub zakazu, sąd orzeka w formie postanowienia, którego odpis niezwłocznie doręcza uczestnikom postępowania tj. osobie wnoszącej o przedłużenie nakazu lub zakazu i osobie wobec której został on wydany, wraz z pouczeniem o możliwości jego zaskarżenia w drodze zażalenia. Odpis postanowienia doręczany jest także prokuratorowi i policji. Ponadto sąd o jego przedłużeniu zawiadamia właściwy miejscowo zespół interdyscyplinarny, a gdy w mieszkaniu zamieszkują osoby małoletnie – także właściwy miejscowo sąd opiekuńczy

Sąd przedłużając nakaz lub zakaz określa w nim częstotliwość dokonywania przez policję sprawdzenia, czy przedłużony nakaz lub zakaz nie jest naruszany.