Co oznacza skrót LGBT+?

Znaczenie skrótu LGBT+

LGBT+ jest skrótem od LGBTQIAP, oznaczającym osoby nieheteronormatywne, tj.: (L) lesbijki, (G) geje, (Bi) osoby biseksualne, (T) osoby transpłciowe, (Q) osoby queer, (I) osoby interpłciowe, (A) osoby aseksualne, aromantyczne, agender, (P) osoby panseksualne.

Orientacja seksualna czy orientacja romantyczna wyznaczają, w jaką stronę dana osoba kieruje swoje zainteresowania seksualne i/lub romantyczne, nie muszą być one zbieżne ze sobą. W obszarze orientacji psychoseksualnych spotykamy heteroseksualność, homoseksualność, biseksualność, panseksualność oraz aseksualność, a wśród orientacji romantycznych spotykamy m.in.  heteroromantyczność, homoromantyczność, biromantyczność, panromantyczność oraz aromantyczność. Wśród społeczności osób LGBT+, tj. LGBTQIAP wyróżniamy także osoby niebinarne, nieokreślające się ani jako bardziej kobiecie, ani jako bardziej męskie, lub też odczuwające posiadanie cech obu płci. Orientacja danej osoby określana jest w odniesieniu do odczuwanej przez nią tożsamości płciowej oraz w stosunku do tożsamości płciowych osób, w stosunku do których osoba ta odczuwa pociąg seksualny i/lub romantyczny, orientacji nie określa się w odniesieniu do płci metrykalnej, tj. płci przypisanej przy urodzeniu, a do płci odczuwanej.

Słowniczek LGBT+ oraz podstawowe pojęcia w obszarze nazewnictwa

Osoby homoseksualne (L/G) – to osoby odczuwające pociąg seksualny do osób tej samej płci. Homoseksualny mężczyzna nazywany jest gejem, a homoseksualna kobieta nazywana jest lesbijką. Lesbijki i geje tworzą relacje/związki z osobami tej samej płci.

Osoby biseksualne (Bi) – to osoby odczuwające pociąg seksualny do dwóch (kobieta, mężczyzna) lub większej liczby płci. Osoba biseksualna może przykładowo być w wieloletnim związku z osobą odmiennej płci (np. kobieta z mężczyzną), a kolejny związek stworzyć z kobietą lub osobą niebinarną.

Osoby transpłciowe (T) – to osoby, którym po urodzeniu oznaczono płeć inną, niż odczuwana, np. pan A. urodził się z oznaczoną w akcie urodzenia płcią żeńską (kobieta), ale odkąd pamięta, czuje się mężczyzną, jest więc transpłciowym mężczyzną. I odwrotnie, kobieta, którą po urodzeniu oznaczono jako mężczyznę, a odczuwa siebie niezgodnie z tym oznaczeniem, jest transpłciową kobietą. Osoba transpłciowa może również być binarna (transpłciowa kobieta, transpłciowy mężczyzna) lub niebinarna (niebędąca wyłącznie kobietą lub mężczyzną).

Osoby queer (Q) – termin ten jest coraz częściej stosowany w celu określenia identyfikacji danej osoby. Stosowany przez osoby, niewpisujące się w żadną z wymienianych kategorii, nieodczuwające potrzeby doprecyzowania swojej orientacji psychoseksualnej, ale identyfikujące się ze społecznością LGBTQIAP jako całość, są osoby nieheteroseksualne i/lub niecispłciowe, nieidentyfikujące się w pełni bądź wcale ze skrótem LGBT+. Jako queer mogą się także określać osoby, które płciowo i/lub kulturowo nie identyfikują swojej płci odczuwanej, mogą odczuwać pociąg do wszystkich tożsamości płciowych.

Osoby interpłciowe (I) – to osoby, które posiadają cechy fizyczne, niewpisujące się w typowe medyczne lub społeczne definicje żeńskich i męskich ciał. Termin interpłciowości oznacza zróżnicowanie cech płciowych i dotyczy budowy oraz funkcjonowania ciała, a nie tożsamości płciowej, czy orientacji seksualnej/romantycznej. U większości osób zróżnicowane cechy interpłciowe ujawniają się w okresie dzieciństwa, dojrzewania lub w okresie późniejszym. Część osób interpłciowych może być nieświadoma swoich cech, jeżeli nie przeprowadziły specjalistycznych badań. Zróżnicowane cechy płciowe są zjawiskiem naturalnym, a większość osób interpłciowych rodzi się zdrowa.

Osoby aseksualne, aromantyczne i agender (A) – osoby aseksualne, które określają siebie jako osoby z brakiem lub zaniżonym popędem seksualnym, a aktywność seksualna często leży poza obszarem ich zainteresowania. Pomimo zaniżonego poziomu popędu/jego braku osoby aseksualne mogą w pełni angażować się w związki romantyczne i tworzyć trwałe relacje. Osoby aromantyczne to osoby, które nie odczuwają potrzeby pociągu romantycznego lub odczuwają go w niewielkim stopniu. Osoby agender to osoby, które nie utożsamiają się z żadną płcią kulturową. Aseksualność jest orientacją seksualną, aromantyczność jest orientacją romantyczną.

Osoby panseksualne (P) – mówi się o nich, że „nie widzą płci”. Osoby panseksualne tworzą emocjonalne, seksualne i romantyczne relacje z innymi, niezależnie od płci i tożsamości seksualnej, liczy się dla nich osoba, płeć nie ma znaczenia.

Kluczowe pojęcia usprawniające komunikację z osobami LGBT+

Aby sprawniej komunikować się ze społecznością LGBT+, tj. LGBTQIAP należy, poza rozumieniem terminologii tj. lesbijki, geje, osoby biseksualne, osoby queer, osoby interpłciowe, osoby aseksualne i osoby panseksualne uwzględnić najczęściej występujące w tym obszarze pojęcia, tj. tożsamość płciowa, ekspresja płciowa, rola płciowa, passing, osoba w trakcie tranzycji/korekty płci, osoby cis, transmęskość i transkobiecość, misgendering, dysforia, zaimki, comingout.

Tożsamość płciowa – to odczuwanie płci przez daną osobę.

Ekspresja płciowa – to sposób/sposoby wyrażania odczuwanej płci poprzez wygląd, strój, sposób poruszania się, modulację głosu, gestykulację itp.

Rola płciowa – oczekiwania i stereotypy w stosunku do kobiet i mężczyzn, mające odniesienie do pełnienia ról społecznych, kariery zawodowej itp.

Passing – zdolność osoby do identyfikacji i bycia traktowaną przez inne osoby zgodnie z odczuwaną tożsamością płciową.

Osoba w trakcie tranzycji/korekty płci – wieloaspektowy, długotrwały, złożony proces, obejmujący zmiany w funkcjonowaniu osoby w aspekcie psychologicznym, społecznym, medycznym i prawnym, u każdej osoby przebiegający różnorodnie, zależnie od jej potrzeb i możliwości, na różnym etapie zakończony.

Osoba cis – to osoba, której płeć nadana przy urodzeniu jest zgodna z płcią odczuwaną.

Transmęskość/transkobiecość – to dostrzeganie w sobie cech należących do kobiet/mężczyzn bez względu na orientację czy tożsamość płciową, dostrzeganie w sobie cech płci przeciwnej do tej nadanej metrykalnie.

Misgendering – zwracanie się do osoby transpłciowej niezgodnie z poczuciem jej tożsamości, jest także oczekiwaniem, że osoba transpłciowa będzie zachowywać się niezgodnie z płcią odczuwaną. Świadomy misgendering jest formą przemocy.

Dysforia – mówi się o niej wtedy, gdy osoba transpłciowa odczuwa dyskomfort związany z jej wyglądem i funkcjonowaniem ciała, jak jest postrzegana przez innych, można ją odczuwać w aspekcie własnego ciała oraz aspekcie społecznym.

Zaimki – osoby transpłciowe używają zaimków oraz innych upłciowionych form językowych, zgodnie ze swoją tożsamością płciową.

Coming out – zamierzone poinformowanie innych osób o własnej tożsamości płciowej.

Na co zwracać uwagę rozmawiając z osobą LGBT+?

Rozmawiając z osobą LGBT+ używajmy języka inkluzywnego, tj. stosujmy takie zwroty i sformułowania, które jej nie wykluczają, starajmy się mówić odpowiedzialnie, a kiedy czegoś nie wiemy – nie bójmy się dopytać, jak dana osoba siebie identyfikuje oraz jakich używa zaimków. Szanujmy jej prywatność, wyciąganie informacji na czyjś temat jest nieetyczne bez względu na orientację i tożsamość. Orientacja wpływa na wiele dziedzin życia człowieka, jego uczucia, emocje oraz codzienne funkcjonowanie. Tożsamość określa przynależność do płci, która po urodzeniu, na podstawie wyglądu czasem różni się od tożsamości płciowej. Nie ma znaczenia, czy trans kobiety/trans mężczyźni przeszli już tranzycję, są w jej trakcie, czy nie mają zamiaru jej dokonywać, osoby transpłciowe są kobietami/mężczyznami i tak należy o nich i do nich mówić. Jest tyle niebinarnych płci, co niebinarnych osób, jak więc się do nich zwracać? Tak, jak same o sobie mówią. Najczęściej używa się skrótu LGBT+, jest to uproszczona i wygodna, niepomijająca nikogo forma. W Polsce żyje około 2 mln osób LGBT+ (5 procent społeczeństwa), 70 procent nastolatek i nastolatków LGBT+ w Polsce ma myśli samobójcze, a 1/3 z nich podejmowała się próby samobójczej.