Jak rodzic może wspierać dziecko, które dokonuje coming outu?

Rodzic dziecka, które dokonało coming outu, aby je wesprzeć, powinien zacząć od szukania wsparcia dla samego siebie. Aby komukolwiek pomóc, musimy mieć do tego własne zasoby. Zatem – co robić i gdzie szukać pomocy dla dziecka narażonego na wykluczenie?

Uważne wparcie rodzica

Dobre relacje w rodzinie oraz wspieranie młodych ludzi to podstawowe czynniki, które chronią zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży. Według wyników badań Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę (na grupie dzieci 11-17 lat) 89% badanych wskazało, że ma w swoim otoczeniu przynajmniej jedną, wspierającą osobę. Taką rolę pełni najczęściej mama (66%), koleżanka/kolega (59%) oraz ojciec (39%)1. Obecnie coraz częściej zapracowany, zabiegany i przechodzący własne kryzysy rodzic nie ma przestrzeni na zauważenie potrzeb i problemów swojego dziecka. W grupie dzieci, które nie mogą liczyć na uwagę rodziców, notuje się wyższy odsetek prób samobójczych oraz nadużywania substancji psychoaktywnych. Część nastolatków buduje „mur”, który jest obroną przed doświadczaniem odrzucenia przez rodzica, opiekuna.

Rozwój dziecka wiąże się z dużą dynamiką zmian, które charakteryzują się zmiennością nastrojów, skokiem „pokwitaniowym” oraz zmianami hormonalnymi. To znacząco wpływa na postrzeganie obrazu samego siebie oraz funkcjonowanie w społeczeństwie. Dziecko nie jest w pełni dojrzałe, żeby radzić sobie tak, jak dorośli. Często stara się ono dopasować do rówieśników, chce być akceptowane i bywa, że ma silną potrzebę porozmawiania o swojej kształtującej się orientacji psychoseksualnej. Kiedy orientacja nie jest heteronormatywna, nastolatek może odczuwać silny lęk, w obawie przed brakiem akceptacji lub odrzuceniem otoczenia.

Reakcje na coming out dziecka

Dziecko, które zdecydowało się otworzyć i z własnej woli powiedzieć o swojej sytuacji, zdobywa się na otwartość i szczerość wobec rodzica w sprawie, która jest dla niego bardzo ważna. Decyzja o dokonaniu coming outu wymaga od niego dużej odwagi i pokazuje, że darzy rodzica miłością i zaufaniem. Chce, by rodzic wiedział, że ta relacja jest dla niego bardzo ważna.

Początkowo coming out dziecka może u rodzica może wywołać wiele niepokojących myśli oraz obawy o przyszłość dziecka. Zwykle są one związane z potencjalnymi problemami i zagrożeniami ze strony najbliższego otoczenia i środowiska lokalnego.

Co rodzic, osoba bliska może zrobić? Pokazać, że docenia szczerość i zaufanie, ponieważ akceptacja dziecka jest najważniejszą rolą rodzica, a sposób zareagowania warunkuje utrzymanie dobrego stanu psychicznego dziecka.

Proces coming outu jest ciężką próbą dla rodzica. Wielu opiekunów, kiedy dowiaduje się, że mają nieheteroseksualne dziecko często pragnie przede wszystkim ukryć ten fakt przed najbliższym otoczeniem. Rodzice starają się zaakceptować swoje dziecko, ale są pełni obaw. Nie wiedzą, co pomyślą inni ludzie, chcą chronić swoje pociechy. Nieszkodliwe do tej pory pytania, nagle mogą wydać się zagrażające, np.: „Czy syn ma już dziewczynę?”, „Kiedy ona w końcu wyjdzie za mąż?”. Wielu rodziców twierdzi, że obawy te były gorsze od późniejszych rzeczywistych reakcji. Niektórzy rodzice latami ukrywają prawdę przed dziadkami swojego dziecka tylko po to, by w końcu usłyszeć: „Wiedzieliśmy o tym już od dawna”, „Domyślaliśmy się”, „Tak właśnie czułam”. Postawa otwartości i szanowanie różnic pomiędzy ludźmi sprzyja akceptacji i dobrej komunikacji.

Rodzic powinien pamiętać, że jego dziecko prawdopodobnie ma już za sobą trudną drogę. Być może ono samo będzie mogło także pomóc zrozumieć siebie, podzielić się swoim doświadczeniem. Pamiętajmy, że mówienie innym o orientacji naszego dziecka powinno odbywać się za obopólną zgodą. Nie dokonujemy coming outu za kogoś.

Duże znaczenie może mieć rozmowa z osobami przeżywającymi podobne rozterki. Autentyczna akceptacja rodzica jest dla dziecka najbardziej kluczowa. Wówczas to, co powiedzą lub pomyślą inni, przestaje mieć tak duże znaczenie.

Może się zdarzyć, że usłyszymy negatywne komentarze od członków rodziny, przyjaciół czy znajomych z pracy. Najprawdopodobniej jednak przekonamy się, że takich komentarzy będzie znacznie mniej, niż się tego spodziewaliśmy.

Stres mniejszościowy

Specyficzny kontekst społeczno-kulturowy może mieć wpływ na pojawienie się tzw. stresu mniejszościowego. Dziecko, które otwarcie przyznaje się do swojej nieheteronormatywności, naraża siebie w środowisku na różne reakcje ludzi, tj. zaskoczenie, wypieranie, niedowierzanie, nadmierną dociekliwość, poniżające traktowanie, nieposzanowanie dochowania tajemnicy, fałszywe założenie o zwiększonym w porównaniu do osób heteronormatywnych narażeniu na choroby przenoszone drogą płciową, protekcjonalne traktowanie, nieposzanowanie intymności i prawa do dyskrecji.

W świecie zakładającym, że ludzie są wyłącznie heteroseksualni coming out jest jedyną możliwością, dzięki której osoby nieheteroseksualne mogą zaistnieć, powiedzieć, że są częścią społeczeństwa. Coming out jest uważany za pozytywny sposób przeciwdziałania społecznej niewidzialności, która może prowadzić do znienawidzenia samego siebie oraz niskiego poczucia własnej wartości.

Gdzie rodzic może szukać wsparcia i pomocy dla dziecka?

Rodzic może rozmawiać z ludźmi, którzy rozumieją jego obawy, kontaktować się z organizacjami, które oferują pomoc psychologiczną. Może także poszukać informacji w działających infoliniach, na stronach internetowych sprawdzonych fundacji i stowarzyszeń, które pomagają osobom LGBT+ i ich bliskim.

Jeśli rodzic nie wie, gdzie szukać potrzebnych informacji, może zapytać dziecko, by wskazało, poleciło miejsce, gdzie można otrzymać pomoc i zdobyć wiedzę. Ważne, aby taka wiedza była sprawdzona i pochodziła z rzetelnych źródeł.

Rodzic dziecka, które dokonało coming outu, aby je wesprzeć, powinien zacząć od szukania wsparcia dla samego siebie. Aby komukolwiek pomóc, musimy mieć do tego własne zasoby. Na początku mamy prawo nie wiedzieć, co robić, kiedy dziecko mówi „jestem gejem” czy „jestem lesbijką”. Warto pamiętać, że orientacja psychoseksualna nie zmienia niczego w obrazie własnego dziecka. Doceńmy, że dziecko chciało podzielić się z nami tak ważną częścią siebie, że nie będzie musiało żyć w lęku i udawać kogoś, kim nie jest. Wspierajmy swoje dzieci odpowiedzialnie takimi, jakie są naprawdę.