Co mogę zrobić, będąc świadkiem przemocy?

Jeśli jesteś sąsiadem, znajomym, osobą z rodziny kogoś, kto jest krzywdzony i zdarzyło się, że widziałeś akty przemocy wobec osoby krzywdzonej lub po prostu znasz sytuację z relacji osoby pokrzywdzonej – jesteś świadkiem przemocy (odpowiednio świadkiem naocznym oraz świadkiem ze słyszenia). Jednak nie status świadka przemocy jest najważniejszy, ale jego reakcja na to, co może widzieć, słyszeć, o czym może wiedzieć. Jeśli nie hołduje mitom i stereotypom, nie jest obojętny, może odegrać bardzo ważną rolę w skutecznym zatrzymaniu przemocy w rodzinie, jednocześnie radząc sobie ze swoimi uczuciami bezsilności i bezradności. Dlatego Twoja rola jest bardzo ważna, gdyż niejednokrotnie od postawy i zachowania świadka zależy, czy osoba doświadczająca przemocy rozpocznie proces poszukiwania pomocy.

Co możesz zrobić, aby pomóc osobie doznającej przemocy

• Przede wszystkim wysłuchać i uwierzyć w to, co mówi osoba krzywdzona – nawet wtedy, gdy to, co słyszysz wydaje Ci się niemożliwe.
• Nie oceniać, a wspierać w zmaganiach ze stereotypami, które hamują osobę krzywdzoną przed działaniem.
• Wyrażać jasno swój sprzeciw wobec przemocy  (w rozmowach z osobą krzywdzoną oraz – jeśli odważysz się – wobec osoby, która stosuje przemoc). Przemoc to przestępstwo i nic jej nie usprawiedliwia.
• Porozmawiać z osobą doświadczającą przemocy i zaoferować jej wsparcie, którego potrzebuje. Czasami będzie to rozmowa, czasami wezwanie policji w trudnym momencie.
• Zaoferować osobie doświadczającej przemocy swoją pomoc jako świadka w procedurach policyjnych czy sądowych.
• Oferując pomoc, być gotowym do jej udzielenia nawet w nietypowej formie. Np. jako towarzysz w trakcie zeznań, wizyty w urzędzie, udzieleniu schronienia, przenocowaniu osoby krzywdzonej.
• Poinformować, że pomoc w sytuacji przemocy można uzyskać wzywając policję na interwencję, umawiając się na rozmowę ze swoim dzielnicowym, rozmawiając z pracownikiem socjalnym w Ośrodku Pomocy Społecznej, zgłaszając sytuację w szkole/przedszkolu/żłobku dziecka lub u swojego lekarza rodzinnego czy w Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
• Podać numer telefonu 116 123 (czynny całą dobę), gdzie osoba doświadczająca przemocy może porozmawiać o swojej sytuacji i zastanowić się nad możliwymi rozwiązaniami tej trudnej sytuacji, w jakiej się znalazła.
• Nie zniechęcać się lecz jednocześnie szanować decyzje osoby doświadczającej przemocy i zasadę małych kroków, która pozwoli wyjść z sytuacji przemocy.
• Być gotowym na doświadczenie stanów bezsilności, które są wpisane w proces pomagania osobom doznającym przemocy, lecz nie poddawać się im. Jako świadek również masz prawo korzystać ze wsparcia psychologicznego (także za pośrednictwem naszej poradni telefonicznej 116 123).

Co zrobić, gdy przemocy doświadcza dziecko

Wyjątkową sytuacją jest ta, gdy przemocy doświadcza dziecko (lub osoba nieporadna ze względu na wiek, niepełnosprawność, chorobę), a Ty jesteś świadkiem.  Wtedy nie musisz czekać na podjęcie działań przez inną osobę dorosłą (np. niekrzywdzącego rodzica). Nawet posiadając jedynie podejrzenie popełnienia przestępstwa (na podstawie zaobserwowanych, czy usłyszanych opisów sytuacji) masz obowiązek powiadomić służby powołane do ochrony dzieci – np. policję, pracownika socjalnego w Ośrodku Pomocy Społecznej czy psychologa szkolnego. Pracownicy tych służb są przygotowani do tego, by ustalić, czy w danym domu dzieje się przemoc wobec dziecka, oraz przygotować plan pomocy osobie krzywdzonej.