Mobbing – jak sobie z nim radzić?

Kluczowe w sytuacji mobbingu będą strategie radzenia sobie osoby mobbowanej. Ważne też jest co obierze sobie za cel – utrzymać się w pracy mimo wszystko, czy raczej wyjść z opresyjnej sytuacji, ponosząc jak najmniejsze koszty zawodowe i zdrowotne, czy też doprowadzić do tego by mobber poniósł konsekwencje swego zachowania.

Należy pamiętać, że mobbing jest formą przemocy, która sama z siebie nie ustaje – osoba stosująca takie zachowania uważa, że są dobrą strategią na osiągnięcie jej celów. Jeśli nie napotyka sprzeciwu, asertywnej reakcji, ma ułatwione zadanie. Wyizolowanie pracownika oraz brak jasnej komunikacji w środowisku pracy, sztywna hierarchia, brak norm współpracy oraz silna rywalizacja umożliwiają takie postępowanie.

Mobbing zaczyna się od subtelnych form, a potem ewoluuje. Pamiętajmy, że przemilczanie i wytrzymywanie, brak reakcji w długofalowej perspektywie osłabia bardziej osobę poddaną takim działaniom, a mobbera utrzymuje w poczuciu bezkarności.

Kluczowym aspektem sytuacji jest wyjście z izolacji – należy komunikować o niechcianych zachowaniach w miejscu pracy przełożonym najlepiej w formie pisemnej, informować związki zawodowe albo zakładowe komisje antymobbingowe oraz szukać wsparcia na zewnątrz – u rodziny i przyjaciół. W ten sposób można zyskać świadków, którzy potwierdzą występowanie niechcianych zachowań.

Warto skierować się do profesjonalistów np. stowarzyszeń antymobbingowych, psychologów, prawników, a w razie potrzeby do lekarza psychiatry. W zależności od obranego celu konieczne będzie zwrócenie się do Państwowej Inspekcji Pracy lub właściwego sądu. W postępowaniu sądowym ważne jest udowodnienie, że mobbing miał miejsce, więc należy zbierać dowody – wszelkie informacje służbowe uzyskiwane od mobbera najlepiej mieć w postaci pisemnej lub mailowej, nagrania rozmów, dobrze jest prowadzić „dziennik zdarzeń” jako prywatne zapiski, nawet w formie elektronicznej, by móc udowodnić daty wpisów. Innymi dowodami mogą być formalne skargi składane do przełożonych mobbera oraz odpowiedzi na nie, pokontrolne sprawozdania i notatki sporządzone przez społecznego lub państwowego inspektora pracy. Lepiej mieć świadków rozmów z mobberem i unikać spotkań na osobności.

Dodatkowo warto podtrzymywać kontakt z osobami, które odeszły wcześniej z pracy z uwagi na mobbing oraz osobami spoza firmy, jeśli były świadkami przemocy. Sąd rozpatrując taką sprawę najpierw zazwyczaj ocenia, czy doszło do przemocy, a potem jaki wpływ wywarły te działania na pracownika – i to też należy udowodnić poprzez zaświadczenia od psychologa, psychiatry czy stowarzyszenia udzielającego wsparcia w takiej sytuacji. Ważne jest ukazanie ciągłości zdarzeń, a więc szeregu porad i ewentualne diagnozy, zwolnień lekarskich z powodu stresu oraz dokumentacji medycznej wskazującej na przyczynienie się przemocy w miejscu pracy do rozstroju zdrowia.

Jeśli pracownik planuje wypowiedzieć umowę o pracę, to istotne jest, by zbieranie dowodów nastąpiło wcześniej, aby nie było wątpliwości, że mobbing jest przyczyną do rezygnacji z pracy.