Kompensata – informacje praktyczne

Kompensata dla osób pokrzywdzonych przestępstwem to ważny środek wsparcia, który może pomóc w powrocie do normalności po doznanej krzywdzie. Dlatego warto znać przepisy i zasady jej przyznawania oraz wiedzieć, jakie dokumenty są niezbędne do uzyskania takiego wsparcia.

Co powinien zawierać wniosek o kompensatę?

Zgodnie z Art. 9 KompOfPrzestU, wniosek o kompensatę powinien zawierać:

1) Dane osobowe wnioskodawcy: imię, nazwisko, adres miejsca stałego pobytu oraz numer PESEL.

2) Szczegóły dotyczące przestępstwa: datę i miejsce popełnienia, krótki opis zdarzenia oraz jego skutki.

3) Informacje o poniesionych kosztach i utraconych środkach utrzymania.

4) Oświadczenie o nieuzyskaniu odszkodowania z innych źródeł oraz uprzedzenie o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.

Jakie dokumenty dołączyć do wniosku?

Do wniosku o kompensatę należy dołączyć:

1) Odpis zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa.

2) Odpisy orzeczeń z postępowania karnego.

3) Zaświadczenia lekarskie lub opinie biegłych dotyczące uszczerbku na zdrowiu osoby pokrzywdzonej.

4) W przypadku śmierci osoby pokrzywdzonej przestępstwem – dokumenty potwierdzające ten fakt lub oświadczenie o wspólnym pożyciu z pokrzywdzonym.

Prokurator – organ pomocniczy w uzyskaniu kompensaty

Zgodnie z art. 10 KompOfPrzestU, organem pomocniczym w sprawie uzyskania kompensaty jest prokurator. Jego zadaniem jest udzielanie niezbędnych informacji dotyczących możliwości i warunków ubiegania się o kompensatę oraz udostępnianie wzoru formularza wniosku. Prokurator jest również odpowiedzialny za załączenie do akt postępowania przygotowawczego odpisu prawomocnego orzeczenia w przedmiocie kompensaty.

Kiedy osoba pokrzywdzona przestępstwem otrzymuje orzeczenie o przyznaniu kompensaty, sąd rejonowy, który wydał to orzeczenie, ma obowiązek wypłacić ją w ciągu miesiąca od dnia, kiedy orzeczenie to staje się prawomocne. Środki na ten cel pochodzą z budżetu państwa. Warto podkreślić, że termin „miesiąc” oznacza dokładnie 30 dni, a liczenie tego terminu rozpoczyna się od dnia uprawomocnienia się orzeczenia.

Jeśli kompensata została przyznana niezgodnie z przepisami, osoba, która ją otrzymała, musi ją zwrócić. Prokurator ma obowiązek wezwać taką osobę do zwrotu kompensaty w ciągu 30 dni od dnia otrzymania wezwania. Jeśli osoba ta nie zwróci kompensaty w wyznaczonym terminie, Skarb Państwa ma prawo domagać się jej zwrotu.

Jeśli osoba pokrzywdzona przestępstwem otrzyma kompensatę, Skarb Państwa ma prawo domagać się zwrotu tej kwoty od sprawcy lub sprawców przestępstwa. W przypadku, gdy pokrzywdzony zmarł lub doznał poważnych obrażeń, odpowiedzialność za zwrot kompensaty ponoszą solidarnie wszyscy sprawcy.

Jeśli pokrzywdzony przestępstwem popełnionym w innym państwie UE mieszka na stałe w Polsce, wniosek o kompensatę składany jest w języku polskim polskiemu prokuratorowi okręgowemu. Organ pomocniczy w Polsce nie ocenia zasadności wniosków, ale przekazuje je odpowiednim organom orzekającym w innych państwach członkowskich UE. Organ pomocniczy w Polsce ma obowiązek dostarczać dodatkowe informacje i dokumenty na wniosek organów orzekających w innych państwach UE. Może także przesłuchać osoby wskazane przez te organy i przekazać im protokoły z przesłuchań. Koszty związane z przekazywaniem korespondencji dotyczącej wniosku o kompensatę oraz podejmowaniem działań określonych w art. 16 obciążają Skarb Państwa. Obejmuje to na przykład koszty tłumaczenia dokumentów.

Organ orzekający w Polsce może współpracować z organami pomocniczymi w innych państwach członkowskich UE w celu uzyskania dodatkowych informacji, przesłuchania świadków lub uzyskania pomocy technicznej przy przesłuchaniach na odległość. Wszystko to ma na celu zapewnienie, że roszczenie o kompensatę pokrzywdzonego zostanie rozpatrzone w sposób sprawiedliwy i kompleksowy.

Przesłuchanie jest kluczowym elementem postępowania w sprawie kompensaty. Ma na celu zebranie dowodów dotyczących przestępstwa, jego skutków oraz ustalenie, czy istnieją podstawy do przyznania kompensaty. Ważne jest, aby wiedzieć, że przesłuchanie może odbyć się tylko za zgodą pokrzywdzonego i bez użycia przymusu. Jeśli doszło do naruszenia tych zasad, może to wpłynąć na ocenę zebranych dowodów. Komunikacja między organami w Polsce a organami w innych państwach członkowskich UE odbywa się w języku urzędowym danego państwa lub w innym języku wskazanym przez to państwo. W Polsce akceptowane są korespondencje w języku polskim i angielskim. Wszystkie protokoły z przesłuchań oraz orzeczenia są przekazywane w języku, w którym zostały sporządzone, co zapewnia ich autentyczność.

A zatem w sytuacji, gdy osoba została pokrzywdzona przestępstwem w jednym z państw członkowskich Unii Europejskiej i złożyła wniosek o kompensatę w Polsce, powinna wiedzieć, że organ orzekający w Polsce ma pewne obowiązki w stosunku do niej. Po otrzymaniu jej wniosku, organ ten niezwłocznie potwierdzi jego otrzymanie, informując zarówno pokrzywdzonego, jak i odpowiedni organ pomocniczy w kraju, w którym doszło do przestępstwa. Poinformuje pokrzywdzonego o organie właściwym do rozpatrzenia jego wniosku oraz o sygnaturze akt. W miarę możliwości dostarczy jej informację o przybliżonym terminie zakończenia postępowania.

Wszelkie dodatkowe informacje o odpowiednich organach orzekających w różnych państwach członkowskich UE oraz o czasie trwania postępowania w sprawie kompensaty, można znaleźć na stronie e-justice.europa.eu.

Zakończenie postępowania w sprawie wniosku pokrzywdzonego

Po zakończeniu postępowania w sprawie wniosku pokrzywdzonego o kompensatę, organ orzekający w Polsce przekazuje jej odpis postanowienia. Wszystko to odbywa się za pomocą specjalnego formularza opracowanego przez Komisję Europejską, co gwarantuje, że wszystkie niezbędne informacje pokrzywdzony otrzyma w przejrzysty sposób.

Chociaż w przypadku spraw o kompensatę nie przysługuje skarga kasacyjna, istnieją inne środki odwoławcze. Możliwe jest złożenie skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, skargi indywidualnej do TSUE czy skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

Kompensata dla osób pokrzywdzonych przestępstwem to ważny środek wsparcia, który może pomóc w powrocie do normalności po doznanej krzywdzie. Aby skutecznie ubiegać się o jej przyznanie, warto znać przepisy i zasady jej przyznawania oraz wiedzieć, jakie dokumenty są niezbędne w procesie jej uzyskiwania. Jeśli masz wątpliwości lub potrzebujesz pomocy w tej sprawie, skontaktuj się z odpowiednim organem pomocniczym.