Kwestia kontaktów rodzica z dzieckiem w sytuacji rozstania rodziców

Wśród kluczowych kwestii będących przedmiotem rozstrzygnięcia sprawy rozwodowej bądź sprawy w zakresie ustalenia miejsca pobytu dziecka są kontakty rodzica nie zamieszkującego na stałe z małoletnim dzieckiem, które są prawem, a zarazem obowiązkiem rodzica oraz dziecka, a przy tym są niezależne od władzy rodzicielskiej. Zasadniczo prawo do kontaktu obejmuje:

• zabieranie dziecka poza miejsce jego zamieszkania, spotkania, odwiedziny, w okresie ferii letnich czy zimowych wspólnie spędzone wakacje;
• korespondencja rozumiana bardzo szeroko, w formach tradycyjnych oraz elektronicznych (SMS, e-mail);
• rozmowy telefoniczne, porozumiewanie się na odległość przez komunikatory i aplikacje (np. FaceTime, Skype).

W orzeczeniu bądź w ugodzie dotyczących określenia kontaktów rodzica z dzieckiem określa się jak często – ile razy w tygodniu oraz ile weekendów w miesiącu rodzic, który nie mieszka na stałe z dzieckiem będzie miał prawo do kontaktu z nim. Zazwyczaj żądanie obejmuje także kontakty w okresie wakacji i ferii oraz w czasie świąt, które obchodziła dotychczas rodzina.

Dodatkowo oznaczone powinno być czy kontakty z dzieckiem będą odbywać się w miejscu jego zamieszkania czy też poza nim, a także czy w czasie spotkań obecny będzie drugi rodzic. Ustalonych terminów kontaktów nie należy traktować jako ustalonych raz na zawsze. Należy jednak pamiętać, że jeśli sąd określił w wyroku rozwodowym, że rodzic może spotykać się z dzieckiem dwa razy w tygodniu, to rodzic ten nie może samodzielnie stwierdzić, iż zobaczy się z nim tylko raz. Takie zachowanie nie będzie traktowane jako wykonywanie kontaktów i może skutkować wszczęciem postępowania sądowego o zapłatę określonej sumy pieniężnej.

Podobnie rodzic, przy którym ustalono miejsce zamieszkania dziecka niezadowolony z orzeczenia o kontaktach, nie może samodzielnie modyfikować i decydować o wydawaniu bądź niewydawaniu dziecka utrudniając tym samym kontakt drugiego rodzica, gdyż wiązać się to będzie z podobnymi konsekwencjami prawnymi.

Zmiana sposobu oraz częstotliwości spotkań

W przypadku gdy z upływem czasu zmianie ulegną okoliczności będące podstawą dotychczasowych ustaleń bądź rozstrzygnięć, a zatem konieczna będzie zmiana sposobu oraz częstotliwości spotkań, zainteresowany rodzic może wystąpić z wnioskiem o zmianę kontaktów do Sądu Rejonowego, o ile druga strona nie przystanie na zmianę w porozumieniu zawartym pomiędzy nimi.

Sąd może nie orzekać o kontaktach rodzica, który na stałe nie mieszka z dzieckiem w przypadku zgodnego wniosku rozwodzących się rodziców. Takie rozwiązanie stosowane bywa zwykle, gdy małżonkowie pozostają w dobrych relacjach, a kwestia kontaktu z dzieckiem nie jest źródłem konfliktów pomiędzy nimi.

Zakaz kontaktów z dzieckiem

Sąd może ponadto zakazać rodzicowi kontaktów z dzieckiem w przypadku, gdy poważnie zagrażałyby one jego dobru. Najczęściej mamy do czynienia z taką sytuacją w przypadku znęcania się rodzica nad małoletnim dzieckiem bądź też jego wykorzystania seksualnego. Zasadniczo są to sytuacje, w których dalsze utrzymywanie kontaktów dziecka z rodzicem mogłoby skutkować zagrożeniem albo naruszeniem życia bądź zdrowia dziecka, wpływa na nie demoralizująco.

Sąd opiekuńczy nie określa w takim wypadku czasu trwania zakazu w postanowieniu zakazującym kontaktów z dzieckiem. Sąd może bowiem zmienić dotychczasowe rozstrzygnięcie w tej sprawie, jeśli uznałby, że zmiana ta skorelowana jest z dobrem małoletniego dziecka. Zmiana może nastąpić wobec powyższego w dowolnym czasie w sytuacji wykazania ustania przesłanek, które pierwotnie stanowiły podstawę orzeczenia zakazu kontaktu rodzica z dzieckiem.

Utrudnianie kontaktów z dzieckiem

Utrudnianie kontaktów z dzieckiem rodzicowi, któremu przyznano kontakty oraz ich całkowite niewykonywanie będzie skutkować zasądzeniem kary pieniężnej na rzecz drugiego rodzica, jeżeli wystąpi on ze stosownym wnioskiem egzekucyjnym. Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego celem wyjaśnienia przyczyn naruszenia zawartych w orzeczeniu postanowień dotyczących kontaktu sąd może także na nowo uregulować te kwestie celem odpowiedniego zabezpieczenia interesów rodzica i dziecka.

Brak zainteresowania sprawami małoletniego dziecka, nieutrzymywanie z nim kontaktów mogą być powodem pozbawienia władzy rodzicielskiej rodzica dopuszczającego się tych zachowań.