Jak radzić sobie z własnymi emocjami i kryzysem w rodzinie, kiedy dziecko dokonuje coming outu?

Każdy rodzic czy opiekun na różny sposób przeżywa i radzi sobie z nieoczekiwanymi sytuacjami. Niektórzy rodzice będą w stanie spokojnie przyjąć informację o coming oucie swojego dziecka, inni będą przechodzili przez proces żałoby, z towarzyszącymi jej fazami szoku, zaprzeczania, gniewu, poczucia winy czy straty. Jak sobie poradzić z trudnymi emocjami w tej sytuacji?

Coming out a kryzys w rodzinie

W życiu każdego człowieka zdarzają się sytuacje trudne, które wymagają większego zaangażowania, mogą nawet wydawać się niemożliwe do rozwiązania. Czasem nie potrafimy poradzić sobie ze skutkami kryzysu, a towarzyszące temu emocje są zbyt silne.

Jednym z takich kryzysów, jaki może się pojawić w naszym życiu to moment, kiedy dziecko mówi: „Mamo (tato), jestem gejem (lesbijką)”. Rodzic najczęściej nie jest na to przygotowany, a reakcje na coming out własnego dziecka mogą wywoływać szok oraz poczucie zagubienia. Mogą też pojawić się różne, silne emocje, myśli, uczucia. Rodzic często zadaje sobie pytania: „co teraz?”; „co dalej?”; „jak mam z tym żyć?”; „dlaczego to spotkało właśnie mnie?”; „jak mam pomóc swojemu dziecku?”.

Szok i zagubienie stanowią naturalny proces żałoby. Rodzic traci coś ważnego, traci własne, utrwalone w sobie wyobrażenie na temat tego, kim jest oraz kim może zostać jego dziecko. W rzeczywistości poczucie, że jako rodzice znamy swoje dziecko, okazuje się iluzją. Rodzic nie jest w stanie przewidzieć, jak będzie żyło jego dziecko, gdy dorośnie, z kim się zwiąże i kogo wybierze za partnera czy partnerkę.

Szacuje się, że Polsce i na świecie jedna na dziesięć osób jest homoseksualna, a w co czwartej rodzinie żyje lesbijka, gej lub osoba biseksualna. Chociaż początkowo może się wydawać, że rodzic traci syna, czy córkę, wcale tak nie jest i tak być nie musi. Poczucie straty może okazać się trudne do zniesienia w związku z wizją przyszłości własnego dziecka: kim mogłoby być, a nawet jakie powinno być. Mamy zwykle heteronormatywne oczekiwania w stosunku do naszego dziecka i nie dopuszczamy do siebie faktu, że może być inaczej.

Czasem mamy pewne podejrzenia co do nieheteroseksualnej orientacji naszego dziecka, jednak często nie chcemy się z tym konfrontować, w myśl zasady: „Ja nie pytam, a ty o tym ze mną nie rozmawiaj”. Może się zdarzyć, że nasze dziecko może prowokować rozmowę, nierzadko w momentach, kiedy np. w przestrzeni społecznej pojawia się temat osób LGBT+ lub coming outu osoby publicznej. Warto wtedy zatrzymać się nad tym i odnosić się z akceptacją do osób nieheteronormatywnych, dziecko może wtedy poznać naszą postawę wobec tematu, który jego dotyczy.

Reakcja na coming out dziecka

Każdy rodzic czy opiekun na różny sposób przeżywa i radzi sobie z nieoczekiwanymi sytuacjami. Są rodzice, którzy będą w stanie na spokojnie przyjąć informację o coming oucie swojego dziecka, inni będą przechodzili przez proces żałoby, z towarzyszącymi jej fazami szoku, zaprzeczania, gniewu, poczucia winy czy straty. Jednak przechodząc przez trudne chwile, rodzic może zyskać silniejszą więź ze swoim dzieckiem. Chociaż pokonywanie tej drogi może być dla wszystkich trudne i bolesne, to rodzic może taki kryzys pokonać. Można korzystać w tym okresie ze wsparcia i pomocy psychologa.

Reakcja na coming out dziecka czasami może zrodzić różne myśli. Mogą to być wspomnienia okresu sprzed coming outu, w którym dziecko nie miało obecnych problemów. Jednak warto spróbować uświadomić sobie, z czym mierzyło się samodzielnie nasze dziecko, kiedy ukrywało przed światem prawdę o sobie.

Czasami w początkowej fazie szoku rodzą się myśli: „to na pewno przejdzie, minie”, „jeśli taki będziesz, to nie chcę tego widzieć/słyszeć”. Wypieramy to, co usłyszeliśmy. Wszystkie te sposoby reagowania są naturalnymi reakcjami.

Przewartościowanie własnych przekonań

Ważnym elementem jest próba przewartościowania własnych przekonań na temat tego, kim oraz jakie jest moje dziecko, jaka jest jego prawdziwa tożsamość. Zmiana dotychczasowego wyobrażenia o dziecku oraz zastąpienie go nową jakością, zgodną z aktualnym stanem jest kluczowa. Warto pamiętać o tym, że nasze dziecko tak naprawdę się nie zmieniło, zmienił się tylko jego obraz w naszym wyobrażeniu.

Ani homoseksualność, ani biseksualność nie są fazą lub okresem, który przejdzie i dlatego zaakceptowanie i rozumienie seksualności własnego dziecka jest bardzo ważne. Bywa, że ludzie eksperymentują ze swoją seksualnością, ale ktoś, kto decyduje się na powiedzenie rodzicom, że jest gejem lub lesbijką, zwykle nie przechodzi przez taką fazę. Przyznanie się przed sobą do własnej seksualności zajmuje osobom nieheteroseksualnym wiele czasu. Tak, jak reszcie społeczeństwa, tak im również wpojona została niechęć, nienawiść, w tym do siebie samego. Przepracowanie własnej niepewności i zebranie odwagi do odsłonięcia się przed rodzicami wymaga czasu i odwagi. Jeśli zastanawiamy się: „Czy on/a jest tego pewna?”, to odpowiedź prawie zawsze brzmi: „Tak”. Powiedzenie mamie czy tacie, że jest się gejem lub lesbijką, wymaga przełamania wielu negatywnych stereotypów i niesie ze sobą zbyt wielkie ryzyko, by dziecko robiło to pochopnie, bez głębokiego przemyślenia.

Fakt, że nasze dziecko mówi o swojej tożsamości świadczy o wielkiej potrzebie wsparcia oraz zrozumienia z naszej strony. Taki krok wymaga odwagi i odsłania potrzebę otwartej i szczerej relacji, w której rodzic będzie mógł kochać córkę lub syna takim, jakim jest, a nie takim, jakim chciałby, żeby był(a).

Orientacja nieheteroseksualna nie jest chorobą, którą można „uleczyć”, jest naturalnym sposobem istnienia. Są jednak przypadki, w których cenne jest konsultowanie się z osobami, które posiadają doświadczenie w problematyce rodzinnej, związanej z orientacją psychoseksualną. Warto porozmawiać ze specjalistą, co czujemy i jak te emocje przepracowywać. Możemy poszukać pomocy w tym, jak porozumiewać się z naszym dzieckiem w trudnym okresie. Może również zdarzyć się, że dziecko będzie potrzebowało pomocy psychologicznej, aby zaakceptować siebie, takim jakim jest, co często początkowo jest trudne, ale może się zmienić na lepsze.

Akceptacja i zrozumienie

Większość rodziców, którym udało się przyjąć do wiadomości nieheteroseksualną orientację swojego dziecka, czuje się, jakby otworzył się przed nimi zupełnie nowy świat. Najpierw zapoznają się z tą stroną tożsamości swojego dziecka, która do tej pory dla nich nie istniała, następnie czują się bardziej włączeni w życie dziecka. Zazwyczaj oba pokolenia zbliżają się do siebie, rodzice zaczynają poznawać środowisko osób nieheteroseksualnych oraz bardziej rozumieć, że niewiele różni się ono od reszty środowiska społecznego.

Warto pamiętać, że nie jesteśmy sami w tej sytuacji i są inni rodzice, którzy mają nieheteronormatywne dzieci oraz osoby, żyjące szczęśliwie w jednopłciowych związkach. Warto dostrzegać i zdawać sobie sprawę, jak wspaniałe mamy dziecko, jakie to szczęście, że opowiedziało nam o sobie i że chce byśmy uczestniczyli w jego życiu. W końcu wymagało to od naszego dziecka dużej odwagi i zaufania, co pokazuje jak bardzo nas kocha.