Czym jest depresja?
Z tego artykułu dowiesz się:
- jakie są najczęstsze objawy depresji,
- czym jest łagodny stan depresyjny,
- gdzie można otrzymać pomoc.
Depresja nie jest oznaką słabości. Choroba ta dotyka ludzi w różnym wieku, niezależnie od płci czy statusu społecznego. Co powinno nas zatem zaniepokoić? Jakie objawy warto skonsultować ze specjalistą? Gdzie szukać pomocy? Wskazówki znajdziesz w poniższym artykule.
Skala zjawiska
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) depresja jest jedną z najczęściej występujących chorób na świecie. Doświadczyło jej 280 mln ludzi (około 3,8 proc. populacji). Stanowi ona główną przyczynę niesprawności i niezdolności do pracy.
Kompleksowe badanie stanu zdrowia psychicznego społeczeństwa EZOP II, koordynowane przez Instytut Psychiatrii i Neurologii wykazało, że w okresie całego życia na depresję chorowało ponad 1,2 mln (3,85 proc.) dorosłych Polaków. Według przewidywań WHO do 2030 roku może stać się najczęściej występującym schorzeniem. Przyczyniają się do tego stres i wyzwania współczesnego świata, z którymi nie wszyscy potrafią sobie radzić w sposób konstruktywny.
Coraz liczniejsze konflikty na świecie, terroryzm, pandemia, kryzys gospodarczy oraz wojna – rodzą niepokój. Według WHO aż 22 proc. osób, które doświadczyły wojny lub innego konfliktu zbrojnego w ciągu ostatnich 10 lat, będzie cierpiało z powodu depresji.
Łagodny stan depresyjny
Prawie każdy z nas doświadczył w swoim życiu poczucia straty i związanego z nim bólu psychicznego. Zdarza się, że ci, na których najbardziej nam zależy, odrzucają nas lub zdradzają. Osoby nam bliskie umierają. Nie otrzymujemy wyczekiwanego awansu, na który długo i ciężko pracowaliśmy. Nie udaje nam się otrzymać upragnionej posady. Zdarza się, że posiadane przez nas akcje gwałtownie tracą na wartości lub ktoś okrada nas ze wszystkich oszczędności. Życie wymierza nam ciosy, których się nie spodziewaliśmy, a przyjaciele zawodzą nas i rozczarowują.
W obliczu kryzysu związanego ze stratą prawie każdy z nas reaguje oznakami depresji. Ogarnia nas smutek, zniechęcenie, apatia, bezradność. Przyszłość rysuje się w czarnych barwach. Wszystko wydaje się beznadziejne, jakby dalsze życie nie miało sensu. Łagodny stan depresyjny to normalna reakcja na stratę. Z upływem czasu wyzwalamy się z niego i choć w naszym życiu i przekonaniach o świecie coś się zmienia, to potrafimy nadal z nadzieją patrzeć w przyszłość.
Zaburzenia depresyjne
U niektórych osób mogą wystąpić duże zaburzenia depresyjne. Wówczas sytuacja nie dotyczy chwilowego obniżenia nastroju, ale choroby, która utrudnia bądź nawet uniemożliwia codzienne funkcjonowanie.
Depresja odbiera radość życia i jest przyczyną ogromnego cierpienia psychicznego. Skutki nieleczonej depresji bywają bardzo poważne. Mogą doprowadzić do podejmowania prób samobójczych. Czasem niestety skutecznych.
Jakie są objawy depresji? Warto zdobyć wiedzę na ten temat, żeby pomóc sobie i osobom z bliskiego otoczenia, gdy pojawią się niepokojące symptomy. Objawy depresji można pogrupować w cztery kategorie:
- zaburzenia nastroju,
- zaburzenia myślenia,
- zaburzenia motywacyjne,
- zaburzenia fizyczne.
Zaburzenia nastroju
Osoba w depresji ma obniżony nastrój i przez większość czasu doświadcza głębokiego i przenikliwego smutku. Jest przygnębiona, zgaszona i załamana. Czuje się samotna, nieszczęśliwa, bezwartościowa i winna. Pojawia się u niej poczucie bezradności, pustki i beznadziei.
Nastrój osoby chorej na depresję czasami bywa zmienny (labilny). Chory może być drażliwy i impulsywny, mieć trudność w kontrolowaniu emocji i nie być w stanie powstrzymać się od płaczu. Nastrój ten zmienia się w ciągu dnia – zwykle najgorzej osoba chora czuje się rano, a w ciągu dnia nastrój nieco się poprawia.
U osoby w depresji można zaobserwować stopniową utratę radości życia i odczuwania przyjemności, umiejętności cieszenia się rzeczami i wydarzeniami, które do tej pory były odczuwane jako radosne, aż do ich całkowitego zaniku. Utrata zainteresowania początkowo dotyczy kilku zajęć, takich jak praca czy wychowywanie dzieci, jednak wraz z nasileniem depresji zaczyna obejmować prawie wszystkie działania człowieka. Przyjemność czerpana z hobby, dotychczasowych sposobów spędzania wolnego czasu, zdecydowanie słabnie. Osoby, które wcześniej były towarzyskie, wycofują się i unikają spotkań, przestają cieszyć się z obecności innych ludzi.
Oprócz smutku i poczucia winy osobom, które cierpią na depresję towarzyszy uczucie niepokoju. Trudno im określić, czego ten lęk dotyczy. Ma on jednak charakter przewlekły, a jego nasilenie stopniowo narasta i zmniejsza się.
Zaburzenia poznawcze
Osoba znajdująca się w depresji ma negatywny obraz siebie, zaniżoną samoocenę i poczucie bycia bezwartościowym, gorszym, niepotrzebnym. Jest przekonana, że poniosła porażkę i sama jest jej przyczyną. Oskarża siebie i ma tendencję do brania odpowiedzialności za niepowodzenia, które ją spotykają.
Ponadto osoba chora na depresję niemal zawsze pesymistycznie patrzy w przyszłość. Jest przeświadczona, że wszelkie jej działania są z góry przesądzone i skazane na niepowodzenie. Potrafi także znaleźć mnóstwo przyczyn, dla których jej przyszłość będzie pasmem porażek. Takie przekonania mogą mieć również negatywny wpływ na funkcjonowanie w bliskich relacjach. Mogą nasilać poczucie braku perspektyw na lepszą przyszłość i odbierać nadzieję na odniesienie jakiegokolwiek sukcesu.
Zaburzenia motywacji i objawy fizyczne
Osoba cierpiąca na depresję ma trudności w podejmowaniu różnych czynności i działań, np. z realizowaniem codziennych zadań, chodzeniem do pracy, oddawaniem się rozrywce, aż do skrajnego zaniechania tych czynności i niemożności wstania z łóżka czy wykonania najprostszych czynności higienicznych, takich jak umycie się, uczesanie i ubranie. U osoby w depresji obserwuje się stopniową utratę energii życiowej i spowolnioną aktywność psychoruchową.
Chorzy skarżą się na objawy fizyczne – brak sił, energii i przewlekłe zmęczenie. U części występuje niepokój ruchowy – konieczność przemieszczania się, poruszania dłońmi czy palcami.
Osoby w depresji mają problemy z koncentracją uwagi i zapamiętywaniem. Podjęcie jakiekolwiek decyzji może być wyzwaniem nie do pokonania. A to wywołuje stan przytłoczenia i przerażenia. Każdy wybór wydaje się ważny, a lęk przed popełnieniem błędu może być paraliżujący.
Wraz z pogłębianiem się depresji pogarsza się kondycja zdrowotna osoby chorej. Brakuje radości, która przysparzała chęci do życia. Powszechnym zjawiskiem jest zaburzenie rytmów biologicznych. Następuje zmniejszenie lub wzrost apetytu oraz masy ciała. Pacjenci zgłaszają, że jedzenie pozbawione jest smaku i z rozsądku przymuszają się do zjedzenia czegokolwiek. Towarzyszy temu utrata masy ciała (nawet kilka kilogramów w skali miesiąca). Czasami u osoby chorej może pojawić się nadmierne łaknienie i objadanie się słodkościami, co jest nietypowym zachowaniem. To z kolei może prowadzić do zwiększenia masy ciała.
Osoby pogrążone w depresji często mają problem z zasypianiem, a jeszcze częściej dokucza im przebudzanie w godzinach porannych (3.00-5.00 rano) z niemożnością ponownego zaśnięcia. To sprawia, że czują zmęczenie przez resztę dnia. Zaburzenia snu mogą również występować pod postacią nadmiernej senności, gdy trudno wybudzić się ze snu nocnego.
U osoby chorej na depresję następuje także spadek libido. To wiąże się ze zmniejszeniem lub utratą zainteresowań sferą seksualną, brakiem przyjemności czy satysfakcji z życia seksualnego.
Narastające poczucie utraty sensu życia
W przebiegu depresji u osoby chorej narasta poczucie utraty sensu życia, poczucie beznadziejności. W efekcie tego pojawiają się myśli rezygnacyjne i myśli o śmierci. Czasem jest to pragnienie śmierci drogą naturalną – „chciałbym usnąć i więcej się nie obudzić”, a czasem – myśli o popełnieniu samobójstwa i rozmyślaniu o konkretnych sposobach odebrania sobie życia. Myśli rezygnacyjne, myśli o śmierci i samobójstwie są bezwzględnym wskazaniem do konsultacji psychiatrycznej.
Gdzie znaleźć pomoc?
Pamiętaj, że depresję można skutecznie leczyć. Jeśli u siebie lub u swoich najbliższych rozpoznajesz objawy depresji, nie pozostawaj sam z problemem. Zgłoś się po specjalistyczną pomoc do lekarza psychiatry i/lub psychologa, psychoterapeuty.
Możesz także skontaktować się z naszymi specjalistami. Dostępne są różne kanały komunikacji:
Na terenie Polski funkcjonuje wiele organizacji, które oferują różne rodzaje pomocy osobom chorym na depresję i ich rodzinom. Pod poniższym linkiem możesz znaleźć bezpłatny ośrodek pomocowy w swojej okolicy:
Źródła internetowe: